ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΣΑΛΟΥΧΙΔΗΣ

Η απόβαση των Τούρκων στην Κύπρο και οι σκληρές μάχες που έδιναν εκεί οι Βενετοί μαζί με του Έλληνες να τους αντιμετωπίσουν προβλημάτισε σοβαρά της ευρωπαϊκές δυνάμεις, ιδιαίτερα εκείνες που είχαν οικονομικά συμφέροντα. Παρά τις μεταξύ τους διαφορές, ισχυρές δυνάμεις, όπως των Ισπανών, των Βεβετών και του Πάπα Πιου του Ε΄ έσπευσαν να συνεννοηθούν για τον τρόπο δράσης τους και να υπογράψουν στις 20 Μαίου 1571 την Savraliga (Ιερή Συμμαχία).

Τον επόμενο μήνα, ενώ η άμυνα της Αμμοχώστου στην `Κύπρο έδινε τον «υπέρ πάντων αγών» της, ισχυρός στόλος αποτελούμενος από 300 καράβια έκανε την εμφάνισή του στα νότια της Εύβοιας και σε νησιά των Κυκλάδων. Αρχηγός του ισχυρού αυτού στόλου ήταν ο Περτέβ Πασάς για τις πεζικές και ο Αλή Πασάς για τις ναυτικές δυνάμεις. Είχαν θέση ως σκοπό τους να περιορίσουν ή και να εκμηδενίσουν  την παρουσία των βενετικών δυνάμεων από τη νησιωτική Ελλάδα. Πρωτοεπισκέφθηκαν τη νήσο Μήλο και από εκεί κατευθύνθηκαν στην Κρήτη. Στο λιμάνι της Σούδας έκαναν απόβαση των δυνάμεών τους και στη συνέχεια λεηλατώντας και καταστρέφοντας διάφορες περιοχές, προχώρησαν στο εσωτερικό του νησιού. Η αντίσταση όμως, που συνάντησαν από τους Κρήτες σε μορφή ανταρτοπόλεμου ήταν σφοδρή και καταστροφική. Σε πολύ μικρό διάστημα έχασαν 3.700 άνδρες. Αυτό ανάγκασε την τουρκική ηγεσία να εγκαταλείψει το νησί και να κατευθυνθεί προς την Πελοπόννησο.

Στη διαδρομή τους, οι Τούρκοι ικανοποίησαν τις αρπακτικές τους διαθέσεις στα Κύθηρα και στη συνέχεια έφτασαν στο λιμάνι του Ναυαρίνου. Έχοντας ως ορμητήριο το ευρύχωρο λιμάνι της νήσου, άρχισαν τις αποβάσεις στα νησιά του Ιονίου, τα Επτάνησα. Πρώτο θύμα τους έγινε η Ζάκυνθος, της οποίας τα χωριά λεηλάτησαν. Οι κάτοικοί της έδωσαν σκληρές μάχες υπό την ικανότατη ηγεσία του Παύλου Contarini και ύστερα από δέκα μέρες κατόρθωσαν να διώξουν τους επικίνδυνους εισβολείς.

Οι Τούρκοι στη συνέχεια κατευθύνθηκαν στην Κεφαλλονιά. Αφού και εδώ έκαναν τα ίδια απομακρύνθηκαν, αιχμαλωτίζοντας 6.000 συνολικά κατοίκους και από τα δύο νησιά. Βέβαια ο στόχος των Τούρκων ήταν το νησί των Φαιάκων, η Κέρκυρα, τα παράλια της οποίας αφού λεηλάτησαν προκάλεσαν το φόβο και τον τρόμο στους παραθαλάσσιους πληθυσμούς της Ηπείρου, της Αλβανίας, της Δαλματίας και της Ιταλίας.

Ενώ οι Τούρκοι συνεχίζουν το καταστροφικό τους έργο στα νησιά του Αιγαίου και να πλήττουν τα οικονομικά συμφέροντα της Δημοκρατίας της Βενετίας, οι διαβουλεύσεις μεταξύ των εκπροσώπων της Ιερής Συμμαχίας συνεχίζονται. Ψυχή αυτής της συμμαχίας είναι ο Πάπας (Πίος Ε΄), ο οποίος, μάλιστα, φιλοδοξούσε να συμπεριλάβει και άλλες Ευρωπαϊκές δυνάμεις, κηρύσσοντας έτσι, ιερό πόλεμο κατά της Τουρκίας, οι οποίες, όμως, τελικά αρνήθηκαν, «θα εκπληρώσω τις υποχρεώσεις τις οποίες μου επιβάλλει η θέσις μου ως κοινού πατρός των πιστών», έλεγε στους εκπροσώπους της συμμαχίας. «Προτού με καλέσει ο Θεός, θα μεταχειριστώ όλα τα ανθρώπινα μέσα για να ενώσω τις χριστιανικές δυνάμεις έναντι του μεγαλύτερου εχθρού του χριστιανισμού». Έπρεπε να περάσουν 118 χρόνια για να ξυπνήσουν οι συνειδήσεις των Ευρωπαίων.

Χρειάστηκαν έντεκα μήνες για να καταλήξουν σε συμφωνία οι δυνάμεις της Ι. Συμμαχίας. Δηλαδή οι συμπατριώτες τους στην Κύπρο με τους Έλληνες πολεμούσαν το ίδιο διάστημα για να υποστούν τελικά την καταστροφική ήττα τους.

Μεταξύ των όρων της Συμμαχίας ήταν και αυτός που όριζε ότι αρχηγός αυτού του εκστρατευτικού σώματος θα ήταν ο Δον Ζουάν της Ισπανίας. Ως τόπος συνάντησης των συμμαχικών στόλων ορίστηκε η Μεσσήνη της Ιταλίας (δίπλα στη Σισελία).

Τις τελευταίες μέρες του Ιουλίου του 1571, όλος σχεδόν ο χριστιανικός στόλος ήταν συγκεντρωμένος στο καθορισμένο μέρος και ανέμενε τον αρχηγό του, τον Δον Ζουάν, ο οποίος έφτασε στις 23 Αυγούστου με καθυστέρηση ενός μηνός.

Σημασία είχε ότι την 17η Σεπτεμβρίου 1571, ο χριστιανικός στόλος αποτελούμενος από εκατοντάδες πλοία, εξοπλισμένα με ισχυρά πυροβόλα, απέπλευσε από την Μεσσήνη και την 26η Σεπτεμβρίου έφτασε στην Κέρκυρα. Τα πληρώματά τους αποτελούντο από 30.000 Ιταλούς, 1.000 Ισπανούς και 2.000 εθελοντές διαφόρων εθνικοτήτων. Στην Κέρκυρα ο αρχηγός του στόλου, διέταξε όλους τους αξιωματικούς να λάβουν θέση πλήρους πολεμικής παράταξης.

Ο Οθωμανικός στόλος υστερούσε αριθμητικά, βέβαια, παρέμενε μια ισχυρή δύναμη, με 25.000 στρατιώτες ως πλήρωμα. Τις ημέρες εκείνες ήταν συγκεντρωμένος στον Πατραϊκό κόλπο. Όταν έγινε γνωστή η τοποθεσία του από τον Δον Ζουάν, έδωσε εντολή ο στόλος του να πλεύσει προς συνάντησή του. Γρήγορα πέρασε στο λιμάνι απέναντι, της Ηγουμενίτσας και από εκεί την 3η Οκτωβρίου βαδίζει ολοταχώς προς νότο. Όλα πλέον θα κριθούν στην επικείμενη ναυμαχία. Ο Τούρκος ναύαρχος, όταν πληροφορήθηκε τον ερχομό του χριστιανικού στόλου, κάλεσε και αυτό σε σύσκεψη τους αξιωματικού του. Ένα σοβαρό πρόβλημα είχε να αντιμετωπίσει. Ο αριθμός των σκλάβων χριστιανών που είχαν στα πλοία τους ήταν σχεδόν ίσος με τους στρατιώτες του, τους Τούρκους. Ποια θέση θα έπαιρναν όταν θα αντιλαβάνοντο ότι απέναντί τους ήσαν χριστιανοί; Όταν τελείωσε η συζήτηση στο συμβούλιο, ο Τούρκος ναύαρχος Ουλούτς Αλής, είπε ότι «τώρα πρέπει να βγούμε από το σημείο αυτό και να πλεύσουμε σε συνάντηση του εχθρού».

Τις πρωινές ώρες της 7ης Οκτωβρίου 1571 όρισε η μοίρα να γίνει η ναυμαχία που θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό την τύχη της Ευρώπης, αλλά και την επεκτατική πολιτική της Τουρκίας. Η συνάντηση των δύο στόλων φυσικά έγινε σε κάποια νησάκια στην είσοδο του Κορινθιακού κόλπου. Έμεινε γνωστή στην ιστορία ως η ναυμαχία της Ναυπάκτου. Λέγεται ότι πριν αρχίσει η ναυμαχία, ο αρχηγός του χριστιανικού στόλου σήκωσε τη σημαία που του έδωσε ο Πάπας και πριν δώσει το σύνθημα της γενικής επίθεσης είπε στα πληρώματα ότι ο πόλεμος αυτός είναι ιερός και τον ζητάει ο Πάπας εναντίον των απίστων. Εκείνο όμως που ξεσήκωσε και εξόργισε τα πληρώματα των χριστιανών ήταν η είδηση της άλωσης της Αμμοχώστου και το μαρτύριο του συνταγματάρχη Bragadin. Με την έκφραση: «Θυμηθείτε την Αμμόχωστο» άρχισε η επίθεση. Η καταστροφή για τον τουρκικό στόλο ήταν ολοκληρωτική. Ο Τούρκος βαύαρχος, το μόνο που κατόρθωσε ήταν να πάρει ως λάφυρο την πολεμική σημαία από τη ναυαρχίδα της Μάλτας και με αυτήν πήγε στην Κωνσταντινούπολη. Ο Σουλτάνος την κρέμασε στην Αγία Σοφία για να του θυμίζει την ημέρα της καταστροφής.

Το πιο σημαντικό όμως ήταν: Κατέρρευσε ο μύθος της αήττητης Τουρκίας.